PGT-A – przedimplantacyjne testowanie genetyczne aneuploid

Zdrowy genetycznie osobnik ma w każdej komórce 46 chromosomów. Mamy do czynienia z 22 parami tzw. autozomów, oznaczanych liczbami od 1 do 22 i z jedną parą tzw. gonozomu – w przypadku kobiet są to dwa gonozomy X, zaś mężczyzny jest to jeden gonozom X i jeden gonozom Y. Zatem kobietę powinien charakteryzować normalny kariotyp genetyczny 46XX, z kolei mężczyznę kariotyp 46XY.

W przypadku pojawienia się jednego dodatkowego chromosomu, ewentualnie jego braku, chodzi o tzw. aneuploidię. Istnieją aneuploidie, pomimo których zarodek może się rozwijać aż do terminu porodu (zespół Edwardsa – potrójna liczba chromosomów nr 18, czy zespół Pataua – potrójna liczba chromosomów nr 13), przy czym wada genetyczna jest na tyle istotna, że większość takich dzieci umiera zaraz po urodzeniu. Istnieją też aneuploidie, z którymi można długo żyć. Takimi są dla przykładu: zespół Downa (zamiast pary chromosomów nr 21 w każdej w komórce ciała są trzy chromosomy nr 21 – 47XX +21 albo nr 47XY+21), zespół Turnera (dotyczy kobiet wyposażonych jedynie w jeden chromosom X zamiast dwóch – nr 45X0) albo zespół Klinefeltera (dodatkowy heterochromosom X u mężczyzn– nr 47XXY).

Všeobecne možno povedať, že aneuploídie sú v embryách veľmi časté. Väčšina takýchto aneuploidných embryí sa však Ogólnie rzecz biorąc aneuploidie występują w zarodkach dość często. Jednakże większość takich zarodków nie jest w stanie zagnieździć się w macicy, ewentualnie ciąża taka kończy się wczesnym poronieniem. Aneuploidie odpowiedzialnie są za ponad 50 % wczesnych poronień po spontanicznym zajściu w ciążę. W takim przypadku podczas badań genetycznych najczęściej stwierdzana jest anormalna liczba chromosomów nr 15, 16, 22, 21 oraz X i Y. Podczas zapłodnienia in vitro liczba zarodków z wadami genetycznymi, typowymi dla aneuploid, rośnie z wiekiem kobiety. Najczęściej chodzi o wady liczby chromosomów nr 14, 15, 16, 19, 21, 22 oraz X i Y. Statystycznie rzecz biorąc, ponad 90 % przypadków wad genetycznych zarodek dziedziczy z komórki jajowej. Jedynie bardzo małą liczbę takich wad przekazują plemniki. Im kobieta jest starsza, tym bardziej rośnie liczba komórek jajowych dojrzewających do owulacji i zawierających niewłaściwą liczbę chromosomów. W wieku około 40-lat dotyczy to 90 % wszystkich komórek jajowych.

To, či Poprawność liczby chromosomów zarodka można ustalić jedynie na podstawie badania genetycznego. Nawet zarodek o nieprawidłowej liczbie chromosomów może się poprawnie rozwijać, przy czym bez badania genetycznego embriolog nie potrafi odróżnić go od zarodków zdrowych.

Można wydzielić kilka grup pacjentek, które powinny poddać się badaniom zarodków z punktu widzenia stwierdzenia aneuploid:

1. Pacjentki z powtarzającymi się poronieniami spontanicznymi po wykluczeniu innych przyczyn poronień. W przypadku tych pacjentek przyjmuje się, że przyczyną poronienia jest wadliwy garnitur genów. Wskutek transferu zarodka poddanego badaniom znacząco spada ryzyko kolejnego spontanicznego poronienia.
2. Pacjentki, u których dochodziło do niezagnieżdżenia się zarodka w macicy po transferze. Większość tego rodzaju tzw. dysfunkcji implantacyjnych spowodowana jest właśnie wadami genetycznymi zarodka. Każdy kolejny nieudany transfer zarodka powoduje wzrost stresu i zawodu w odniesieniu do wybranej metody leczenia. Właśnie w tym przypadku diagnostyka przedimplantacyjna pozwala na zapobieganie takim niepotrzebnym transferom niepełnowartościowego genetycznie zarodka do macicy.
3. Pacjentki starsze wiekiem, u których statystycznie występuje wysokie ryzyko pojawienia się zarodków z aneuploidią. Różni autorzy podają różną granicę wieku wykonywania takiego testu. Niektóre ośrodki zalecają wykonywanie testów genetycznych zarodków do wieku 38 lat u kobiety, w innych z kolei wiekiem granicznym jest 40 lat. Podobnie i w tym przypadku diagnostyka genetyczna pozwala na uniknięcie niepotrzebnych transferów zarodków, które nie mogą doprowadzić do porodu zdrowego dziecka.
4. Pacjentki po sztucznie wywołanym poronieniu w powodu anomalii genetycznych płodu, chcące uniknąć powtórzenia się takiej sytuacji w przyszłości.
5. Specyficzne grupy par pacjentów, które mają wyższe ryzyko anomalii genetycznej zarodka w porównaniu ze standardem populacyjnym (w tym wady nasienia, przebycie cyklu IVF z chirurgicznym pobraniem plemników z jądra, pacjenci po leczeniu schorzeń onkologicznych w formie chemioterapii lub radioterapii).