W dzisiejszych czasach już w około 50 % przypadków badanie nasienia ujawnia istnienie problemu.
Niepłodność mężczyzn uważana jest aktualnie za tak samo istotną przyczynę niepłodności, co niepłodność kobiet. W centrach prokreacji medycznie wspomaganej leczeniem niepłodności mężczyzn zajmują się ambulatoria andrologiczne.
Parametry nasienia i wady jego wytwarzania
Niepłodność lub problemy z poczęciem wiążą się u mężczyzn przede wszystkim z pogorszoną jakością nasienia. W porównaniu z latami z połowy XX wieku parametry nasienia są gorsze i dlatego normy w tym względzie musiano ponownie obniżyć. Ogólnie rzecz biorąc można powiedzieć, że przyczynami niepłodności są warunki w których żyjemy – praca, zanieczyszczenie powietrza, spożywane pożywienie, palenie tytoniu i oczywiście stres.
Jeżeli chodzi o leczenie niepłodności mężczyzny, to w trakcie badania należy wykluczyć stany zapalne, infekcje chroniczne, żylaki powrózka nasiennego czy problemy hormonalne. Wynikiem tego typu badania jest dla pewnej, mniej licznej populacji mężczyzn, zalecenie leczenia hormonalnego – najczęściej lekami z grupy antyestrogenów.
Badanie wstępne ejakulatu
Parametry nasienia zmieniają się w ramach każdego kolejnego badania, dlatego specjaliści dokonują oceny kompleksowej z uwzględnieniem pozostałych badań. Różnice między poszczególnymi próbkami ejakulatu mogą być na tyle duże, że zawsze trzeba mieć możliwość zbadania nowej próbki.
Nie zalecamy wyciągania przedwczesnych wniosków na podstawie tylko jednego badania. Badanie nasienia najlepiej jest wykonać po 3-5 dniach abstynencji seksualnej.
Badanie podstawowe nasienia określa:
- objętość, wygląd, czas przejścia ejakulatu do stanu ciekłego,
- liczbę plemników na milimetr,
- badanie ruchliwości i kształtu plemników.
Badanie specjalistyczne ejakulatu:
- Trial wash test – oddzielenie plemników od plazmy nasienia (pozostałych części ejakulatu). W zależności od ilości pozyskanych plemników potrafimy podjąć poprawną decyzję dotyczącą wyboru najkorzystniejszej metody reprodukcji wspomaganej.
- Badanie na obecność przeciwciał w ejakulacie – obecność przeciwciał w ejakulacie zmniejsza szanse na spontaniczne zajście w ciążę, nawet jeżeli parametry badania podstawowego nasienia nie odbiegają od normy.
- HALOSPERM – test integralności DNA plemników, w trakcie którego ustalana jest obecność plemników genetycznie uszkodzonych, które mają mniejszą zdolność do zapłodnienia komórki jajowej.
- Czasowy test integralności DNA plemników – Dyn Halosperm
- Oxisperm – test diagnostyczny oksydacyjnego uszkodzenia plemników. Zalecany w przypadku mężczyzn palących tytoń, u których stwierdzono żylaki powrózka nasiennego (nieprawidłowe poszerzenia światła naczyń żylnych), cierpiących na nadwagę i w przypadku, gdy są oni narażeni na negatywny wpływ środowiska.
- Vital Test – rozróżnienie miedzy plemnikami martwymi, a plemnikami żywymi lecz nieruchomymi
- W trakcie klasycznego badania nasienia nie potrafimy odróżnić komórek żywych, ale pozbawionych energii do poruszania się, od plemników obumarłych.
- SpermPack – badanie całościowe plemników (koncentracja, ruchliwość, morfologia plemników, przeciwciała plemników, test integralności DNA plemników, Oxisperm, Vital Test)
W razie przebycia w ostatnim czasie choroby, której towarzyszyła gorączka lub, jeżeli do jej leczenia zastosowano antybiotyki, lepiej jest na jakiś czas zrezygnować z badania tak, aby te czynniki nie miały wpływu na jego wynik.
Poważne zaburzenia procesu tworzenia plemników
W razie stwierdzenia bardzo poważnych zaburzeń procesu tworzenia plemników zaleca się przeprowadzenie sztucznego zapłodnienia – fertylizacji in vitro. Metodyki reprodukcji wspomaganej są w stanie pomyślnie rozwiązywać problemy niepłodności mężczyzn i staje się rzeczą niemal typową, że nawet mężczyźni nie mający w ejakulacie ani jednego plemnika mogą począć swoje dziecko (z punktu widzenia genetycznego), po chirurgicznym pobraniu plemników z jądra i sztucznym zapłodnieniu. Pomyślność metody IVF przy leczeniu niepłodności męskiej jest większa, niż w razie problemów leżących po stronie partnerki.
- Chirurgiczne pobieranie plemników MESA/TESE
Jeżeli nie stwierdzono istotnego problemu, to wystarczą typowe zalecenia zdrowotne.
Z opracowań wynika, że od 30 do 80 % zaburzeń stwierdzonych podczas badań nasienia spowodowanych jest stresem i zmniejszonym przeciwdziałaniem oksydacji ejakulatu. Jeżeli tylko dana para stara się spłodzić dziecko, to natychmiast należy przestać palić wyroby tytoniowe, zacząć zdrowo się odżywiać i unikać stresu. Jako przeciwutleniacze zalecamy witaminy C i E, koenzym Q10 oraz cynk, selen, karnitynę, kwas foliowy, N-acetylocysteinę i inne, podobne preparaty.
Niepłodność nie jest problemem wyłącznie mężczyzny lub kobiety, lecz zawsze jest to problem pary.
Nie istnieje test płodności kobiety czy mężczyzny, na podstawie którego można jednoznacznie ustalić, kto z nich ma problem z prokreacją. Zapłodnienie jest bardzo skomplikowanym procesem. Mężczyzna może być powodem niemożności poczęcia dziecka nawet wtedy, kiedy wyniki podstawowego badania jego nasienia będą całkowicie w normie.
